— శ్రీమద్వాల్మీకిరామాయణే బాలకాణ్డే ఏకసప్తతితమస్సర్గః (౨౨-౨౩) రామలక్ష్మణుల యొక్క శౌర్యప్రతాపాలను స్వయముగా దర్శించి, ఇక్ష్వాకువంశము యొక్క కీర్తిచంద్రికలను యెరిగిన జనకుడు తన కుమార్తెలైన సీతా ఊర్మిళలకు రామలక్ష్మణులే తగినవారని నిర్ణయించి, దశరథుని తగువిధముగా ఆహ్వానించెను. అట్లే జనకమహారాజు యొక్క ధర్మనిరతిని, శీలవైభవమును స్మరించి, ఇది తగిన సంబంధమని భావించిరి దశరథుడు మరియు ఆతని గుర్వమాత్యులు. వివాహముహూర్త నిర్ణయము, ఇరు వంశాల ప్రవరకీర్తనము జరిగినతరువాత రాజర్షియైన జనకుడు ఈ ధర్మోక్తమైన శ్లోకమును చెప్పెను “ఓ దశరథమహారాజా! రామలక్ష్మణులకు శాస్త్రోక్తముగా గోదాన…

— శ్రీమద్వాల్మీకిరామాయణే బాలకాణ్డే పఞ్చషష్టితమస్సర్గః (౬) ౧౦౦౦ సంవత్సరాలపాటు అన్నపానాదులను, ఉచ్ఛ్వాసాదులను కూడా బిగబట్టి చేసిన కఠోరమైన దీక్ష పరిసమాప్తియైన పిమ్మట, దీక్ష విరమించుటకై భోజనము చేయడానికి సంకల్పించెను విశ్వామిత్రులవారు. శాస్త్రోక్త పద్ధతిలో అన్నమును వండుకొని, భగవంతుని సమర్పించి దాన్ని సిద్ధాన్నముగా జేసికొని దాన్ని తినడానికి ఉపక్రమించబోతున్న సమయములో దేవేంద్రుడు ఆయనని పరీక్షించుటకై ఒక బ్రాహ్మణుగా వచ్చి తనకు అన్నము పెట్టమని అర్థించెను. శతానందులవారు చెప్పిన ఈ శ్లోకము ప్రకారము “అప్పుడు విశ్వామిత్రమహర్షి సిద్ధాన్నమంతటిని ఆ బ్రాహ్మణునకు సమర్పించెను. తృప్తిగా ఆ…

—  శ్రీమద్వాల్మీకిరామాయణే  బాలకాణ్డే  అష్టాదశస్సర్గః  (౨౦-౨౧) ౧౧ పురిటి రోజుల తరువాత శుచినిపొందిన దశరథుడు జాతకకర్మ మరియు నామకరణ సంస్కారములను తన నలుగురు కుమారులకు జరిపించెను. పురోహితుడైన వసిష్ఠులవారే స్వయముగా ప్రేమతో వారికి శ్రీరామ, భరత, లక్ష్మణ, శత్రుఘ్నులని నామకరణము చేశెనని ఈ శ్లోకముల తాత్పర్యము. బ్రహ్మర్షియైన వసిష్ఠులవారు ఈ జగత్తుకు ఇచ్చిన మహామంత్రమే శ్రీరామనామము. ఆ తరువాత క్రమముగా సకాలములో వారికి మిగిలిన సంస్కారములను కూడా దశరథుడు జరిపించెను. ఈ శ్లోకముల ద్వారా మనకు వైదిక సంస్కారముల, ఆచారవ్యవహారముల యోక్క ప్రాధాన్యతే…

— శ్రీమద్వాల్మీకిరామాయణే బాలకాణ్డే అష్టమస్సర్గః (౧౭) తథా ద్వాదశస్సర్గః (౧౭) సమర్థులైన మంత్రులకు యజ్ఞానికి వలసిన ఏర్పాట్లు లోపాలు రాకుండా చేయమని ఆదేశిస్తూ దశరథమహారాజు అన్న మాటలివి. యజ్ఞములను చాలా జాగ్రత్తగా, శ్రద్ధతో చేయవలెను. అందు కించిత్ దోషములు కూడా లేకుండా చూసుకొనవలెను. ఎలన బ్రహ్మరాక్షసులు ఈ దోషములే అదనుగా చూసి యజ్ఞభంగము చేయుదురు. యజ్ఞం భంగమైనచో కర్త కూడా నశించును. జగత్ప్రసిద్ధమైన గోవిందరాజీయవ్యాఖ్యానము ప్రకారము “అకృతప్రాయశ్చిత్తాః అప్రతిగ్రాహ్యప్రతిగ్రహాః అయాజ్యయాజనాదిపాపైః రాక్షసత్వం ప్రాప్తాః బ్రాహ్మణాః బ్రహ్మరాక్షసాః”. అనగా…